Những Món Ăn Ngon Đặc Trưng Của Ẩm Thực Miền Bắc

Việt Nam là một nước hình chữ "S" trải dài 3 miền Bắc, Trung, Nam; vì vậy ẩm thực có đặc trưng riêng của từng vùng. Nếu như ẩm thực miền Trung mang đậm nét bản sắc của một vùng đất đầy nắng gió, miền Nam là sự hòa trộn của nền ẩm thực khác nhau thì ẩm thực miền Bắc lại in đậm cốt cách của nền văn hóa lâu đời, vì thế món ăn của người miền Bắc đều được sàng lọc và trở thành chuẩn mực không dễ gì thay đổi. Mỗi món ăn đều mang dấu ấn và nét đặc trưng của mỗi miền đất khác nhau, biểu thị cách thức chế biến tài hoa, sự trang trí cầu kỳ và trình độ thưởng thức tinh tế. Mảnh đất này được phong là "ăn Bắc mặc kinh" có lẽ cũng bởi các món ăn trong ẩm thực miền Bắc có vị thanh, không nồng gắt. Nếu bạn là một con nghiện trong việc khám phá ẩm thực Việt Nam, Đặc biệt là ẩm thực miền Bắc thì hãy tham khảo bài viết dưới đây để có cái nhìn toàn diện và chính xác hơn nhé !

Những Món Ăn Ngon Đặc Trưng Của Ẩm Thực Miền Bắc

Việt Nam là một nước hình chữ "S" trải dài 3 miền Bắc, Trung, Nam; vì vậy ẩm thực có đặc trưng riêng của từng vùng. Nếu như ẩm thực miền Trung mang đậm nét bản sắc của một vùng đất đầy nắng gió, miền Nam là sự hòa trộn của nền ẩm thực khác nhau thì ẩm thực miền Bắc lại in đậm cốt cách của nền văn hóa lâu đời, vì thế món ăn của người miền Bắc đều được sàng lọc và trở thành chuẩn mực không dễ gì thay đổi. Mỗi món ăn đều mang dấu ấn và nét đặc trưng của mỗi miền đất khác nhau, biểu thị cách thức chế biến tài hoa, sự trang trí cầu kỳ và trình độ thưởng thức tinh tế. Mảnh đất này được phong là "ăn Bắc mặc kinh" có lẽ cũng bởi các món ăn trong ẩm thực miền Bắc có vị thanh, không nồng gắt. Nếu bạn là một con nghiện trong việc khám phá ẩm thực Việt Nam, Đặc biệt là ẩm thực miền Bắc thì hãy tham khảo bài viết dưới đây để có cái nhìn toàn diện và chính xác hơn nhé !

1. PHỞ HÀ NỘI

Phở không còn là món ăn nổi tiếng riêng của Việt Nam nữa mà hương vị của nó đã chinh phục được những người yêu ẩm thực trên toàn thế giới. Phở Hà Nội - một thương hiệu khi người ta nhắc đến miền Bắc.

Ra đời vào đầu thế kỷ 20, nơi xuất hiện đầu tiên ở Hà Nội. Phở thường là phở bò hay phở gà. Nước dùng cho nồi phở được ninh từ xương bò (xương lợn), sá sùng, kèm theo nhiều loại gia vị như: quế, hồi, gừng nướng, thảo quả, đinh hương, hạt mùi, hành khô nướng tạo nên hương vị đặc trưng riêng. "Bánh phở" theo truyền thống được làm từ bột gạo, tráng thành tấm mỏng rồi cắt thành sợi. Để thưởng thức được tô phở ngon tùy thuộc rất nhiều vào kinh nghiệm và bí quyết truyền thống của người chế biến, trong đó quan trọng đặc biệt là nồi nước dùng.

2. CỐM LÀNG VÒNG

"Cốm Vòng, gạo tám Mễ Trì

Tương Bần, húng Láng còn gì ngon hơn"

Nhắc đến cốm Vòng là thứ cốm dẹt, màu xanh non làm từ nếp cái hoa vàng vừa qua kỳ đổ sữa. Nghề làm cốm cũng lắm công phu, lúa già hạt cốm không còn xanh, cứng và gãy nát. Lúa non quá, hạt cốm bết vào vỏ trấu, nhão mất ngon. Thường lúa gặt hôm nào đem rang và giã cốm hôm đó, rang lúa sao cho vừa lửa, hạt cốm chín tới, không giòn mà tróc trấu. Giã cốm bằng loại cối riêng, nhịp chày nhẹ và đều, sao cho cốm mịn và dẻo.

Cốm được gói vào lá sen già ấp ủ hương sen tinh khiết hoặc lá khoai rát xanh non và buộc bằng những sợi rơm vàng. Ăn cốm bốc từng dúm nhỏ đựng trong lá sen, nhai cốm thật chậm rãi để cảm nhận vị ngọt thơm thoang thoảng của lúa nếp non và hương sen ngào ngạt.

3. BÁNH CUỐN THANH TRÌ

Nhắc đến các món ăn làm từ lúa gạo ngon đã tồn tại từ bao đời nay của người dân đất Hà Thành sẽ là một thiếu sót lớn nếu không nhắc đến bánh cuốn Thanh Trì. Ngôi làng ấy dường như đã đi sâu vào tiềm thức mỗi người bởi khi nhắc đến món bánh hấp dẫn này là người ta lại vô thức buột miệng nhắc tên món ăn hấp dẫn này.

Làm bánh cuốn cũng khá công phu, bột tráng bánh phải chọn loại gạo ngon, xay mịn như nước, từng lá bánh được tráng trên khuôn vải căng chụp trên nồi nước sôi. Mỗi lá bánh mỏng tang như tờ giấy, được thoa thêm một chút mỡ phi hành cho thơm. Khách ăn đến đâu, người bán khẽ bóc từng lá đến đấy như tách thứ lụa mỏng, mịn mỡ màng. Bánh cuốn không chỉ ngon và trông đẹp mắt, để thưởng thức trọn vẹn vị ngon của bánh cần có nước chấm. Nước chấm khéo pha với các loại nước mắm ngon, dấm nếp, thêm vài lát ớt tươi, giọt cà cuống và hành phi . Bánh có thể ăn kèm với chả quế, ruốc thịt, ruốc tôm hấp nóng trong một nồi nước. Mỗi đĩa bánh cuốn Thanh Trì với mươi lá mỏng là đủ một bữa điểm tâm thanh cảnh mà ngon lành.

4. BÁNH TẺ

Bánh tẻ (bánh lá, bánh răng bừa) là thứ bánh truyền thống ở vùng đồng bằng Bắc Bộ. Bánh là từ bột gạo tẻ, gói ngoài bằng lá dong và được luộc (hấp) chín. Nhân bánh gồm thịt lợn vai, mộc nhĩ (hoặc nhân đỗ cho người không ăn được bánh nhân thịt lợn). Bánh được làm từ gạo tám thơm thì sẽ thơm, mềm, dẻo chắc bánh hơn. Mỗi địa phương có cách làm bánh tẻ riêng, nhưng đều mang được hương vị riêng mà chỉ có ở miền Bắc.

Một số loại bánh tẻ nổi tiếng như: Bánh tẻ làng Chờ (Yên Phong, Bắc Ninh); Bánh tẻ làng Phú Nhi (phường Phú Thịnh,Sơn Tây, Hà Nội); Bánh tẻ ở xã Phụng Công, Văn Giang, Hưng Yên (hay còn gọi bánh răng bừa); bánh lá ở Khoái Châu, Hưng Yên; ở Mỹ Đức, Hà Nội cũng có Bánh tẻ nhưng ít nổi tiếng.

5. BÚN CHẢ HÀ NỘI

Cạnh phở thì bún chả cũng là món ăn ngon trong danh sách cứ đi xa Hà Nội là nhớ, và nếu có đặt chân tới thủ đô thì nhất định phải nếm thử.

Bún chả là món ăn với bún, chả thịt lợn nướng trên than hoa và bát nước mắm chua cay mặn ngọt. Món ăn xuất xứ từ miền Bắc Việt Nam, là thứ quà có sức sống lâu bền nhất của Hà Nội, nên có thể coi đây là một trong những đặc sản đặc trưng của ẩm thực Hà thành. Bún chả có nét tương tự món bún thịt nướng ở miền Trung và miền Nam, nhưng nước mắm pha có vị thanh nhẹ hơn.

6. BÚN THANG

Bún thang là món ăn tiêu biểu cho nghệ thuật ẩm thực Hà Nội. Người ta nói rằng các món ăn Hà Nội rất cầu kỳ, tinh tế, điều đó cũng đúng với món bún thang. Ai đã ăn món này 1 lần, thì dù đi đâu, làm gì, cũng nhớ về một miền quê hương với món bún đậm đà dân tộc.

Làm bún thang là một quá trình cầu kỳ, từ phần chuẩn bị cho đến nấu. Ước tính phải cần đến 20 nguyên liệu mới đủ để làm bún thang. Rau răm, mùi tàu, trứng gà rán mỏng, lườn gà xé, giò lụa thái sợi rải đều trên nền bún trắng. Bún phải là loại bún sợi nhỏ. Trên rắc tôm bông và rải vài lát lạp xưởng. Nước dùng phải là loại nước trong, nóng chan vừa bát, gia vị đi kèm như giấm, ớt, tỏi, hạt tiêu hoặc thêm chút mắm tôm. Một dị bản của bún thang là bún thang khô: nước dùng không chan cùng bát mà chỉ tráng qua bún cho nóng. Vẫn đầy đủ các vị kể trên song không húp như khi ăn bún nước.

7. BÁNH ĐẬU XANH HẢI DƯƠNG

Bánh đậu xanh là loại bánh đặc sản của Hải Dương mà rất nhiều người, kể cả người nước ngoài đã phải lòng ngay khi nếm thử. Bánh đậu xanh không quá cầu kỳ mà thật giản dị, mộc mạc nhưng lại chứa đựng hương vị nồng nàn của miền quê Bắc Bộ.
Để làm bánh phải dùng bột đậu xanh nguyên chất, hương thơm thuần khiết không có hương liệu công nghiệp. Bánh ngon làm bằng bột ướt, có trộn mỡ, đường vừa phải để tạo độ ngọt thanh và phải béo ngậy, thơm mùi đậu xanh. Bánh đậu xanh khi thưởng thức cùng trà sẽ tạo nên một hương vị rất Việt Nam.

8. BÁNH PHU THÊ ĐÌNH BẢNG - BẮC NINH

Bánh phu thê là một loại bánh ngọt cổ truyền của Việt Nam. Đình Bảng là nơi gắn bó với phát tích của triều Lý và là nơi đầu tiên làm ra loại bánh này. Được gói bằng những tấm lá dong giản dị, rồi luộc lên, bánh phu thê không khoe mùi tỏa hương như bánh rán, bánh khúc. Chỉ tới khi bóc bánh đặt lên đĩa sứ người ta mới thật sự ngỡ ngàng. Dưới lớp bỏ bánh sắc vàng trong suốt, nhân bánh hiện ra. Ngoài đỗ xanh đãi sạch vỏ đã được hấp chín đánh tơi, người ta còn cho thêm đường trắng, cùi dừa, hạt sen và các hương ngũ vị.

9. THỊT DÊ NINH BÌNH

Ninh Bình không chỉ thu hút đông đảo du khách bởi sở hữu nhiều cảnh sắc thiên nhiên đẹp mà còn làm say lòng những tâm hồn yêu ẩm thực với thực đơn đa dạng các món dê núi trứ danh.

Nếu bạn có dịp đến cố đô mà chưa một lần thưởng thức thịt dê nơi đây thì quả là một thiếu sót vô cùng, mặc dù Ninh Bình nổi tiếng hai đặc sản là cơm cháy và thịt dê nhưng có lẽ thịt dê vẫn là món ăn đại diện cho đặc sản nơi đây.

Thịt dê được chế biến nhiều món như dê áp chảo, dê nướng, gỏi dê, mỗi một món ăn đều mang một hương vị riêng, nhưng thịt dê Ninh Bình sẽ không lẫn vào đâu được với thớ thịt mềm ngọt, không quá dai, thịt giòn và bùi khi ăn cùng ít rau đi kèm, có lẽ cái hương vị ấy sẽ ngấm và tận tâm can khi thưởng thức món thịt dê.

Đặc biệt món tái dê làm rất khéo, thịt ngọt và giòn, ăn với các loại rau thơm như lá đinh lăng, lá mơ, lá sung,.. vị bùi bùi sẽ ngấm vào tận tâm can của người thưởng thức.

10. BÁNH GIO

Bánh gio (bánh tro) là món bánh truyền thống của người Việt. Bánh được làm với thành phần chính là gạo nếp ngâm qua nước tro và gói lá đem luộc chín trong nồi.

Bánh có vị lạt, mát dịu, thoang thoảng mùi tro vôi, mới ăn hơi lạ miệng sẽ là món ăn chống ngấy, dễ tiêu cho ngày Tết.

11. BÚN CHẢ CÁ HẢI PHÒNG

Bún cá Hải Phòng là một món ăn rất phổ biến do ở đây có sẵn nhiều loại cá tươi ngon để làm chả cá. Bún cá Hải Phòng là sự kết hợp nhuần nhuyễn hải sản và những sản vật từ đồng ruộng. Cá trong bát bún gồm: chả cá và cá rán xắt khúc. Chả cá tạo ra hương vị đặc biệt nhất cho món bún này, đồng thời nó cũng là thành phần quan trọng để quyết định sự ngon miệng của bát bún. Chả cá phải được làm bằng cá thu, thịt cá được lọc ra giã nhuyễn với thì là, hạt tiêu, kèm một chút bột nghệ cho ngon mắt... Nước dùng phải được ninh bằng xương ống lợn với nước luộc xương cá biển mới ngọt và có mùi đặc trưng.
Ăn bún cá không thể quên rau muống thái nhỏ, cùng xà lách, kinh giới, húng,... Món bún cá không đem lại cảm giác no ngấy cho người ăn, cho nên mấy ngày Tết bún cá được bày bán ở khắp các phố ở Hải Phòng.

12. NEM NẮM GIAO THỦY - NAM ĐỊNH

Nhắc đến nét ẩm thực miền Bắc không thể thiếu được món Nem nắm Giao Thủy - thứ nem khiến người ta mê mẩn đến "quên cả lời em dặn dò".

Nem nắm Giao Thủy cầu kỳ ở khâu chế biến, được làm bằng thịt lợn nhưng đó phải là thịt nạc mông ngon, cùng mùi thơm chủ đạo của nem là thính. Thính được làm từ gạo tám thơm Hải Hậu bằng cách ngâm qua đêm, để ráo nước rồi đem rang đến khi gạo có màu vàng ngà rồi đem giã mịn. Món nem này làm mồi rượu vừa ăn, vừa uống không thấy chán.

13. CHÁO ẤU TẨU HÀ GIANG

Đến với Hà Giang dù bất kỳ mùa nào trong năm cũng khó lòng bỏ qua một tô cháo ấu tẩu có vị đắng đặc trưng. Cháo ấu tẩu Hà Giang có vị béo ngậy, thơm, cay và đặc trưng của củ ấu tẩu. Khi mới ăn bạn sẽ cảm nhận thấy một vị đắng bùi, khó nuốt, nhưng chỉ vài ba thìa đã thấy ngọt miệng, ăn nhiều còn có thể sinh nghiện. Bát cháo ấu tẩu như món cháo giải cảm của đồng bào dân tộc. Nếu có dịp đến Hà Giang, bên cạnh thắng cố, rượu ngô, tam giác mạch,... bạn hãy nhớ ghé chợ phiên ăn bát cháo ấu tẩu, món cháo "đặc sản" của xứ sở mờ sương, ăn ngon đến lạ lùng.

14. BÁNH CÁY LÀNG NGUYỄN - THÁI BÌNH

Bánh cáy là đặc sản của làng Nguyễn, xã Nguyên Xá huyện Đông Hưng, Thái Bình. Bánh cáy có nhiều màu sắc tự gạo nếp ngon, rang lên thành bỏng rồi giã thành bột, vê tròn thành quả. Quả được tẩm gấc thành con cái đỏ, tẩm dành dành thành con cái vàng rồi đem rán mỡ giòn tan cộng với mạch nha, mứt dừa, lạc rang thơm tróc vỏ. Nồi mạch nha được nhào trộn cho những nguyên liệu trên cùng với hạt bỏng trắng tinh đun nhỏ lửa đến độ dẻo cần thiết, bánh mềm, đem lèn chặt trong những chiếc khuôn bằng gỗ hình chữ nhật được lót thêm vừng, lạc, mứt dừa. Khi bánh nguội, dóc khuôn lấy ra cắt thành những thanh nhỏ, đóng hộp.

Bánh Cáy là món đồ không thể thiếu trên bàn thờ ngày xuân của người dân Thái Bình.

15. CHẢ MỰC QUẢNG NINH

Chả mực Hạ Long là đặc sản ẩm thực nổi tiếng chỉ có tại biển Hạ long – Quảng Ninh. Đây là món ăn hấp dẫn không chỉ du khách trong nước mà còn hấp dẫn với cả du khách nước ngoài bởi vị dai, giòn và thơm của mực. Phải nếm thử chả mực của Hạ Long bạn mới cảm nhận được đúng nhất hương vị tuyệt vời của món ăn này. Để có sản phẩm ngon, nguyên liệu để làm chả mực phải là mực mai, loại to, tươi sống. Nguồn nguyên liệu này được các cơ sở làm chả mực giã tay chọn mua rất kỹ lưỡng, sau đó loại bỏ mai, râu đen, da, ruột và bầu mực... rồi rửa thật sạch và thấm khô. Mực được bỏ từng miếng một vào cối và giã bằng tay. Có miếng được giã hơi rối, vừa đủ để bắt dính. Sau khi hoàn thành khâu giã, chả mực được nặn thành từng miếng rồi rán vừa lửa và để khô.

16. MĂNG SẶT NGHĨA LỘ - YÊN BÁI

Măng sặt có nhiều ở các địa phương, nhưng không phải nơi nào măng cũng ngon, có lẽ Yên Bái là mảnh đất có thổ nhưỡng và khí hậu hợp với sự sinh trưởng, phát triển của cây măng. Chẳng thế mà măng sặt Yên Bái đã trở thành món ăn được nhiều thực khách sành ăn bình chọn là món ngon và hấp dẫn nhất.

Măng sặt được mùa nhất vào cuối tháng 2 đầu tháng 3 dương lịch, măng sặt chỉ to cỡ chuỗi liềm, trắng nõn, mềm và ngọt, rất dễ chế biến, ăn không biết chán.

17. CHẢ CÁ LÃ VỌNG - HÀ NỘI

Chả cá Lã Vọng là tên của một đặc sản Hà Nội. Đây là món cá tẩm ướp, nướng trên than rồi rán lại trong chảo mỡ, do gia đình họ Đoàn tại số nhà 14 phố Chả Cá (trước đây là phố Hàng Sơn) trong khu phố cổ giữ bí quyết kinh doanh và đặt tên cho nó như trên.
Chả cá Lã Vọng được làm từ cá Lăng tươi rói được chăm sóc tỉ mỉ, tẩm ướp gia vị cầu kì đậm hương vị truyền thống. Cá lăng là loại cá ít xương, ngọt thịt và thơm, nếu không có cá lăng thì có thể dùng đến cá nheo, cá quả, nhưng cá nheo thì thịt bở hơn và cá quả thì nhiều xương dăm hơn nên không ngon bằng cá lăng.

18. BÁNH RẮN ĐÔ KỲ - THÁI BÌNH

Bánh rắn Đô Kỳ lúc còn nóng chung với nước mắm nguyên chất kèm theo chút ớt tươi cay nồng hòa với vị bùi ngọt tinh túy của gạo tẻ, béo ngậy của thịt lợn, mùi thơm của hành… sẽ làm cho những ai đã từng thưởng thức sẽ không sao quên được.

Hưng Hà nằm ở phía tây bắc của “vựa lúa Thái Bình” không thiếu những món quà quê dân dã làm từ lúa, trong đó phải kể đến bánh đa Làng Me, bánh chưng phố Lẻ, và nhất là bánh rắn Đô Kỳ. Không nổi tiếng khắp Hà Thành, bánh rắn khiêm nhường ở lại như một cách riêng để níu giữ những người con của quê hương, dù đi xa nơi đâu cũng nhớ tới.

19. THỊ TRÂU GÁC BẾP – HÀ GIANG

Xuất phát điểm của món thịt trâu gác bếp bắt nguồn từ người Thái đen trên Hà Giang, để làm ra được món thịt trâu gác bếp đòi hỏi sự công phu và khá tỉ mỉ trong từng công đoạn, như thịt trâu phải là phần bắp thịt của con trâu được thả và chăn theo cách tự nhiên của người dân vùng cao, sau đó xẻ thịt thành từng miếng và trộn cùng nhiều loại gia vị như gừng, muối, ớt và cùng một loại gia vị bí truyền để tạo nên 60% hương vị của món thịt trâu gác bếp là tiêu mắc kén, tiêu này chỉ được trồng và thích hợp với khí hậu vùng Tây Bắc.
Sau khi tẩm ướp gia vị xong, người Thái đen đem xâu lại và treo lên gác bếp khoảng 2 tháng liền và hun bằng khói của cây trong rừng, dần thịt trâu sẽ khô lại và có màu đen bên ngoài.

Hiện nay thịt trâu trên Hà Giang không chỉ được người dân nơi đây dùng để đãi khách trong mỗi dịp ngày lễ Tết, mà món ăn dần đã trở thành đặc sản để giới thiệu đến du khách thập phương mỗi lần đến Hà Giang.

20. CÁ KHO LÀNG VŨ ĐẠI - HÀ NAM

Nhắc tới đặc sản Việt Nam, món ăn tinh hoa ẩm thực Việt thì không thể nào thiếu sót món cá kho Vũ Đại nổi tiếng. Món cá kho được kho bằng cá trắm đen với công thức cổ truyền được kho bằng niêu đất với thời gian 16- 24 tiếng đồng hồ tạo nên một món cá kho thịt chắc, xương nhừ và ngày càng phổ biến có mặt trong bữa cơm gia đình người Việt.

Hoàng Quyên