Nữ Thần Tình Yêu Và Sắc Đẹp Trong Thần Thoại Ai Cập Tên Hathor

Hathor là một nữ thần Ai Cập cổ đại của niềm vui, âm nhạc, tình yêu nữ tính và tình mẫu tử. Cô là một trong những vị thần quan trọng và phổ biến nhất trong suốt lịch sử của Ai Cập cổ đại. Hathor được tôn sùng bởi hoàng gia và những người dân bình thường. Trong các bức tranh lăng mộ, cô thường được miêu tả là “Tình nhân của phương Tây”, chào đón người chết vào kiếp sau.

Nữ Thần Tình Yêu Và Sắc Đẹp Trong Thần Thoại Ai Cập Tên Hathor

• Tên gọi khác: Hethara, Hesat, Bat
• Danh hiệu: Nữ thần tình yêu, niềm vui và nghệ thuật.

Nữ thần Hathor được miêu tả là một người phụ nữ, luôn xuất hiện với chiếc đĩa Mặt trời và cặp sừng bò trên đầu. Bà gắn liền với màu đỏ (màu của niềm đam mê) và màu ngọc lam (màu thiêng của nữ thần). Hình ảnh con bò là biểu tượng phổ biến nhất khi gặp ở Hathor, hiếm khi bà xuất hiện dưới dạng khác.

" NGƯỜI VĨ ĐẠI VỚI NHIỀU TÊN GỌI "

Ban đầu bà được cho là hiện thân của dải Ngân hà, hình thành từ dòng sữa chảy ra từ vú của một con bò thần Mehet-Weret. Bà được coi là nữ thần của bầu trời, với tên gọi “Nữ thần của những vì sao” (liên kết với nữ thần Sopdet). Đôi khi bà liên kết với 2 vị nữ thần Nut và Mut. Hathor từng ở Hy Lạp vì xảy ra tranh cãi với các vị thần, cô thấy xấu hổ vì bản thân nên đã rời đi, rồi trở thành nữ thần tình yêu và sắc đẹp. Hathor mang tới tiếng cười, niềm hạnh phúc, mang đau khổ đi xa, thích giúp đỡ người khác. 

Khi ai gặp khó khăn hay đau khổ, cô sẽ tới, ôm họ thật chặt và giúp họ cảm thấy đỡ hơn. Vì đã thấy quá khứ của địa ngục, Hathor muốn thế giới này trở nên thật bình yên. Hathor hiện thân là nữ thần của tình yêu, sắc đẹp, khiêu vũ, âm nhạc và sự màu mỡ, khả năng sinh sản. Nữ thần lai giữa con bò và có liên kết mạnh mẽ với dải Ngân hà. Cha của Hathor là Ra.

Bà được coi là vợ của Horus – thần bầu trời, nên còn gọi bà là “Ngôi nhà của Horus”, nghĩa là “cả bầu trời”, vì dưới dạng diều hâu, thần Horus thường bay lượn trên trời. Hai người có với nhau một người con gái, là thần chết phương tây Amentet. Đôi khi, Hathor được xem là hiện thân của con gái mình.

Bà được biết đến với cái tên “Người vĩ đại với nhiều tên gọi”, vì sự xuất hiện của bà trong nhiều vai trò khác nhau, từ sự sống cho đến cái chết. Hathor là vị thần rất quan trọng trong tôn giáo Ai Cập xưa kia. Hathor có bốn hình dạng khác nhau. Một là dạng người mang đầu bò, biểu trưng rằng bò là sinh vật quan trọng, cổ mang menat.

Chiếc menat bà đeo là một chiếc vòng đính nhiều hạt hình lưỡi liềm. Bà gắn liền với màu đỏ (màu của niềm đam mê) và màu ngọc lam (màu thiêng của nữ thần). Hình dạng khác là hình con bò đeo chiếc ankh, ankh là biểu tượng của sự sống. Còn có một hình dạng khác là hình con sư tử đáng sợ, cuối cùng là hình con sư tử đang gầm. Trong hình dạng đầu, Hathor mang một chiếc mũ hình đĩa Mặt Trời, giống như mọi hành tinh trong hệ Mặt Trời đều ở quanh Mặt Trời vậy.

Bà được gọi là “Bảo mẫu trên thiên đường”, người chăm sóc các Pharaoh dưới hình dạng con bò và “Mẹ của các bà mẹ”, bà chăm sóc tất cả những gì liên quan đến người phụ nữ và sự sinh sản. Người ta cho rằng, khi một đứa trẻ sinh ra, “7 nàng Hathor” sẽ suất hiện và trao cho đứa bé số mệnh của mình. Những dải băng cột tóc màu đỏ của 7 vị thần Hathor giúp giữ chân những linh hồn quỷ dữ và làm chúng trở nên vô hại.

Hathor còn là nữ thần của mỹ phẩm và nhan sắc. Bà thường được khắc trên những khung gương và những hộp phấn trang điểm. Bà còn là hiện thân của niềm vui, tình yêu và âm nhạc. Tương truyền, trên người bà tỏa ra một mùi hương thơm ngát, tượng trưng cho những phẩm chất tốt đẹp của phụ nữ.

Bà còn là vị thần bảo trợ những người thợ mỏ tại bán đảo Sinai, nơi tập trung nhiều mỏ khoáng sản của Ai Cập. Vàng, đồng, ngọc lam và malachite (loại đá có màu xanh lá, còn gọi là «đá lông công») là những khoáng sản ưa thích của Hathor. Người Ai Cập cổ đại đã trộn galena và malachite để làm phấn trang điểm mắt với màu xanh đặc trưng của người phụ nữ Ai Cập, có thể ngăn ngừa các bệnh về mắt.

“Người đàn bà phương Tây” cũng là một trong nhiều tên gọi khác của bà, xuất phát từ cảnh mặt trời lặn ở hướng tây, tượng trưng cho cái chết và thế giới bên kia. Nữ thần Hathor thường hay chăm sóc các bà mẹ và trẻ con. Tuy có khả năng tiêu diệt loài người nhưng Hathor luôn nuôi dưỡng người sống và dẫn đường người chết xuống âm phủ. Tại đây, bà làm cho họ tỉnh táo lại bằng thức ăn và thức uống lấy từ cây sung dâu mà người ta cho là hiện thân của bà. Các cỗ quan tài của vua chúa cũng đều được làm từ cây sung dâu, với sự tin tưởng hoặc hy vọng rằng, cái chết chẳng qua chỉ là một sự trở về với lòng mẹ mà thôi.

Hathor cũng là nữ thần bảo trợ của các nhạc sĩ và vũ công. Bà thường đeo chiếc vòng cổ menat nên được gọi là “Menat vĩ đại” và cầm sistrum (nhạc cụ của Ai Cập cổ đại). Theo thần thoại, thần Ra trở nên chán nản, không muốn tiếp chuyện với ai. Hathor, vị thần không biết buồn chán, đã nhảy một vài vũ điệu khiến cho Ra bật cười và lấy lại tinh thần.

TRUYỀN THUYẾT NỔI TIẾNG VỀ THẦN HATHOR

Khi thần Ra còn cai trị dưới nhân thế, loài người âm mưu chống lại thần. Nghe được chuyện này, ngài phẫn nộ nên đã phái thần Mắt - “Con mắt của Ra”, xuống giết chết bọn họ. Thần Mắt mang hình thức của nữ thần sư tử cái Sekhmet, lao thẳng vào đám người xấu xa và tiêu diệt họ trong một cuộc tắm máu. Cuối cùng thần Ra thấy việc tàn sát như thế đã đủ nên ra lệnh ngưng cuộc giết chóc. Để chấm dứt cuộc tàn sát say sưa của Sekhmet, thần Ra đã tưới ướt bãi chiến địa bằng hàng nghìn lít rượu pha với nước trái lựu. Sekhmet khát máu uống no thứ nước màu đỏ tươi mà nó tưởng là máu và bị say xỉn không còn tấn công được nữa. Nữ thần ngủ thiếp đi trong 3 ngày. Khi tỉnh dậy, Ra đổi tên nàng thành Hathor và nàng trở thành nữ thần của tình yêu và hạnh phúc.

Bà thường được cho là đồng nhất với nữ thần Isis. Tuy nhiên, 2 vị nữ thần này không hoàn toàn giống nhau. Isis do phải chịu đựng cái chết của chồng và một mình chăm sóc Horus, nên bà có lòng thương hại và thấu cảm với người dân. Trong khi đó, Hathor là hiện thân của quyền lực và thành công, quyết theo đuổi mục tiêu đến cùng. Khi xuất hiện dưới hình dạng nữ thần Sekhmet, bà đã tàn sát dân chúng trong cuộc chiến đẫm máu.

Một truyền thuyết khác kể rằng, sau cơn say đó, người đầu tiên Sekhmet nhìn thấy sau khi tỉnh giấc là Ptah và bà đem lòng yêu vị thần này. Hai người có với nhau một người con trai, đó là thần Nefertem - vị thần y học và sắc đẹp. Để tưởng niệm sự kiện này, hàng năm vào ngày “Lễ Hathor” người ta thường uống những vò rượu lớn cùng với nước trái lựu.

Cũng như một số vị thần khác, mối quan hệ gia đình của nữ thần này có nhiều điều khó hiểu. Bà được coi là vợ của Horus, nên còn gọi bà là "Ngôi nhà của Horus", nghĩa là "cả bầu trời", vì dưới dạng diều hâu, Horus thường bay lượn trên trời. Cả 2 có với nhau một người con gái, là thần chết phương tây Amentet. Đôi khi, Hathor được xem là hiện thân của con gái mình.

Trong thần thoại khác, bà lấy Horus-Behdety (thần mặt trời giữa trưa, không phải Horus, con trai của Osiris và Isis), có con trai là Ihy (thần âm nhạc và khiêu vũ). Cả 3 được thờ tại Iunet. Bà được coi là con gái của Ra, nhưng khi Ra và Horus kết hợp thành Ra-Horakty thì bà lại là con gái, đồng thời là vợ của Ra.

Và tại Kom Ombo, thần cá sấu Sobek lại được thờ với Hathor và con trai Khonsu (vốn là con của Amun và Mut). Đôi khi bà lại được cho là mẹ của 4 người con của Horus.

NỮ THẦN CỦA 100 NGÔI ĐỀN

Có những ngôi đền dành riêng cho Hathor trên khắp Ai Cập. Ngày nay, một trong những ngôi đền nổi tiếng nhất nằm ở Dendera, khoảng 60 km (37 dặm) về phía bắc của Luxor . Ngôi đền đầu tiên của Hathor tồn tại ở đó từ Thời kỳ Tiền triều đại. Nó được xây dựng lại dưới thời trị vì của Khufu (khoảng 2589 - 2566). Ngôi đền trở thành nơi dành riêng cho Hathor, Lady of the Pillar, và con trai của bà, Ihy, một người chơi trò chơi điện tử. Ihy được miêu tả là một đứa trẻ khỏa thân cầm cây đàn. Trong khuôn viên đền thờ có một chiếc hồ thiêng, để thầy tế và bệnh nhân tới để tự chữa lành cho bản thân hoặc để thanh tẩy linh hồn. Người ta tới đây để cầu cho sự giàu sang của bản thân.

Ngôi đền đã được xây dựng lại nhiều lần và cuối cùng nó trở thành một tòa nhà lớn trong Thời kỳ Ptolemaic. Thật không may, vị pharaoh quyết định xây dựng ngôi đền đã không để lại vỏ đạn mang tên mình. Ngôi đền chưa hoàn thành và không có cột tháp hoặc tòa án mở ở phía trước của phần chính của tòa nhà, được gọi là Hypostyle Hall. Phần cuối cùng được xây dựng có niên đại của Hoàng đế Tiberius (14-37 sau Công nguyên), cho thấy rằng Hathor vẫn được thờ sau sự sụp đổ của nữ hoàng Ptolemaic cuối cùng, Cleopatra VII.

Một trung tâm khác của giáo phái Hathor được đặt tại Đền Philae . Nó chủ yếu là một khu bảo tồn của Isis , nhưng Hathor được tôn vinh với một ngôi đền. Ngôi đền Philae ảnh hưởng đến việc miêu tả cả hai nữ thần đến nỗi trong thời kỳ sau của lịch sử Ai Cập, hai vị thần này thường được coi là một vì cả hai đều là nữ thần mẹ. Và khi họ xuất hiện như một phụ nữ xinh đẹp, đôi khi họ được thể hiện theo cách mà họ có thể được coi là cả Isis và Hathor. Ngôi đền cũng là nơi mà Hathor được tưởng nhớ như một nữ thần của âm nhạc và vũ điệu.

Trong Thời kỳ Tân Vương quốc, Hathor là một mô típ rất phổ biến ở Deir el-Medina , ngôi làng do những người thợ thủ công làm việc ở Thung lũng các vị vua chiếm giữ. Các nhà khảo cổ đã khai quật một số nhà nguyện dành riêng cho Hathor trong làng. Hầu hết chúng đến từ thời kỳ trị vì của Seti I và Ramesses II, nhưng những con trẻ nhất có niên đại vào Thời kỳ Ptolemaic. Những người thợ thủ công dựng lên những tấm bia để vinh danh Hathor. Tấm bia của Nefersenut cho thấy một người thợ thủ công cùng với con trai của mình, cả hai đều quỳ gối trước Hathor với một lễ vật.

Trong thời kỳ Trung Vương quốc (khoảng 2055 - 1650 trước Công nguyên), Hathor cũng được thờ tại Byblos ở Lebanon . Các cuộc khai quật đã khẳng định giả thuyết rằng sự sùng bái của bà rất phổ biến và bà được gọi là Lady of Byblos. Các ngôi đền để tôn vinh cô cũng được tìm thấy ở Nubia, bao gồm Aswan, Đền Kalabsha, Sinai, Faras và Abu Simbel.

Hoàng Quyên