Cây Mạ Mân Thuốc Trị Bệnh Gan Của Người Tày Nùng Lạng Sơn

Mạ mân là cây thuốc được sử dụng rất phổ biến trong dân gian người Tày, Nùng Lạng Sơn để điều trị các bệnh về chức năng gan, mật như: Viêm gan, vàng da, nóng gan…

Cây Mạ Mân Thuốc Trị Bệnh Gan Của Người Tày Nùng Lạng Sơn

Những bài thuốc, vị thuốc của người đồng bào dân tộc từ trước đến nay luôn được nhiều người đặc biệt quan tâm, bởi nó rất đặc biệt, hiệu quả điều trị bệnh rất cao và nhất là nguyên liệu làm thuốc đều là thuốc sạch và an toàn khi sử dụng. Vậy bạn đã biết về cậy mạ mân cùng những tác dụng và công dụng khi làm thuốc chưa ? Hôm nay | thuocthang.com.vn sẽ cùng bạn đọc tìm hiểu về loài cây này nhé.

1. Tìm hiểu về cây mạ mân

Mạ mân là cây thuộc họ Đậu Fabacea, còn có tên gọi khác là Thai moa, Lốt lài, Cóc kèn Balansa. Tên khoa học là Aganope balansae (Gagnep.) Phan Ke Loc.

Cây gỗ nhỏ, cao tới 8m, thân to 15cm, nhánh non không lông. Lá to, lá chét xoan rộng, dài đến 16cm, rộng 8cm, không lông, gân bên 5-6 đôi, cuống phụ đến 1cm. Chùy hoa ở nách lá. Quả dẹp dài đến 10cm, rộng 4cm, có 2 cánh rộng đến 8mm, màu nâu đỏ, hạt 1-2. Cây phân bố chủ yếu ở vùng núi đông bắc Việt Nam. Theo kinh nghiệm lưu truyền của người bản địa Mạ mân được dùng để điều trị các bệnh về gan. Trong từ điển có ghi tác dụng bảo vệ gan, chống viêm, lợi mật. Bộ phận dùng là thân gỗ và rễ cây.

2. Tác dụng của cây mạ mân

Điều trị các bệnh về gan là công dụng chính của vị thuốc này, dựa theo những kinh nghiệm dân gian người Tày, Nùng và thực tế sử dụng của người dân trong thời gian qua, có thể kể đến những công dụng chính của vị thuốc này là:

Mạ mân vị thuốc quý

+ Vị thuốc giải độc, mát gan: Trong cuộc sống hàng ngày, mạ mân là vị thuốc giải độc gan của người Tày, người Nùng nhiều đời nay với cách dùng vô cùng đơn giản nhưng lại có hiệu quả thật bất ngờ. Đây cũng là kinh nghiệm mà người đồng bào dân tộc Tày Nùng dùng để bảo vệ gan, tránh khỏi những căn bệnh về chức năng gan gây nên do lối sống phóng khoáng, do nét ẩm thực gắng liền chén rượu của người đồng bào.

+ Bảo vệ và tăng cường chức năng gan: Mặc dù có rất ít nghiên cứu về cây thuốc này, công dụng của vị thuốc đã thôi thúc các nhà nghiên cứu trong nước tiến hành nghiên cứu đánh giá toàn diện về công dụng của cây mạ mân. Theo báo dân trí: Năm 2006 công trình nghiên cứu nước ta đã xác định được các thành phần hóa học chính và chứng minh thân rễ mạ mân có tác dụng bảo vệ gan (1).

+ Điều trị bệnh viêm gan, vàng da: Nghiên cứu và năm 2006 tại nước ta cũng đã chứng minh hiệu quả chống viêm gan của vị thuốc này. Đây là một cơ sở quan trọng để áp dụng sử dụng vị thuốc trong đời sống hàng ngày để điều trị một số căn bệnh có tỷ lệ người nhiễm rất cao như: Bệnh viêm gan B, Viêm gan C…

+ Giải độc bia rượu: Biết rằng bia rượu không hề có lợi cho chức năng gan nhưng vì những lý do nào đó trong cuộc sống và công việc nhiều người vẫn phải sử dụng bia rượu, từ đó người dùng phải đối diện với nguy cơ các bệnh về gan rất cao như: bệnh xơ gan, viêm gan thậm chí ung thư gan. Không giống như các loại thuốc giải độc bia rượu hay thuốc chống say rượu (Sử dụng thuốc chống say giải rượu thậm chí còn khiến lá gan quá tải, thậm chí phản tác dụng). Thảo dược mạ mân được đánh giá là an toàn cho người sử dụng, nhất là người dùng nhiều bia rượu. Đây cũng là lý do giải thích vì sao người đồng bào dân tộc uống rượu rất nhiều, nhưng chẳng mấy ai mắc bệnh về gan.

+ Lợi tiểu tiện: Ngoài ra lợi tiểu cũng là một tác dụng đáng chú ý của cây thuốc này.

3. Thu hái, chế biến làm thuốc

Bộ phận được dùng làm thuốc của cây mạ mân là thân và rễ cây, lá ít dùng.

Thu hái, chế biến: Cây được người dân thu hái quanh năm, người ta thường chặt những cành nhánh của cây, sau đó đem về tuốt bỏ lá, đem chặt lát mỏng, phơi khô để sử dụng. Thân cây khá mềm nên việc chế biến không quá khó khăn, ngày nay người dùng thường thái bằng máy cho nhanh, lát thuốc mỏng và đẹp hơn.

Chế dạng cao: Ngoài cách phơi khô, mạ mân còn được nhân dân một số nơi chế biến thành dạng cao, sử dụng rất tiện lợi. Để nấu cao mạ mân người ta đem đun thân rễ mạ mân thái mỏng đun trong nồi lớn trong suốt 5 ngày 5 đêm, sau đó vớt bã ra và tiến hành cô thàng dạng cao đặc hoặc cao lỏng để sử dụng.

4. Cách dùng cây mạ mân làm thuốc

Có hai cách dùng cây mạ mân làm thuốc phổ biến nhất là sắc nước uống và chế thành dạng cao để sử dụng, cách dùng cụ thể như sau.

Cách 1: Cách sắc uống mạ mân

Chuẩn bị: Thân rễ mạ mân khô 50g, nước sạch 1,5 lít.

Cách sử dụng mạ mân

Thực hiện: Cây thuốc đam rửa sạch, bỏ vào ấm vào đổ hết 1,5 lít nước cho ngập hết thuốc. Đun đến khi sôi thì giảm lửa, duy trì thêm thời gian sôi nhỏ lửa khoảng 10 phút ~ 15 phút thì tắt bếp. Chắt nước sử dụng uống thay nước trong ngày, mùa hè có thể để nguội rồi bỏ ngăn mát tủ lạnh uống cho mát.

Ngoài cách đun uống, nếu cây được thái mỏng bằng máy, bạn có thể sử dụng bằng cách hãm với 1,2 lít nước nước sôi, ủ giữ nhiệt trong thời gian khoảng 30 phút là dùng được, chắt nước sử dụng như chè tươi.

Cách 2. Cách dùng cao mạ mân

Chuẩn bị: Cao đặc mạ mân 8g (Hoặc 2 thìa cà phê cao lỏng), nước ấm 1 ly khoảng 300ml

Thực hiện: Hòa cao tan hết vào cốc nước, uống sau bữa ăn khoảng 10 phút.

Trên đây là tất cả những chia sẽ về cây mạ mân và cách làm thuốc. Hy vọng rằng bài viết này sẽ giúp bạn đọc tham khảo và dùng mạ mân đúng cách để đảm bảo sức khoẻ cho mình và gia đình nhé.

Danh Trường