Chế Độ Dinh Dưỡng Tốt Cho Người Mắc Bệnh Ung Thư

 

Bệnh nhân ung thư cần phải có một chế độ ăn kiêng phù hợp để giữ cho cơ thể khỏe mạnh, có thể đối phó với các phương pháp trị liệu khắc nghiệt trong quá trình điều trị.

Hóa trị và xạ trị là gánh nặng lớn đối với hệ thống dinh dưỡng của cơ thể bệnh nhân ung thư. Có một số tác dụng phụ sẽ nảy sinh do hóa trị và thực phẩm cùng dinh dưỡng sẽ giúp bạn chống lại những tác dụng phụ đó. Ngoài ra, Ăn uống đúng cách, giúp cơ thể chống lại sự tấn công của các tế bào ung thư, ức chế sự phát triển của các khối u, ngăn ngừa hiện tượng di căn. 75 – 85% trường hợp được chẩn đoán ung thư (trong một nghiên cứu ở Hoa Kỳ) cho thấy, các yếu tố lối sống không lành mạnh là nguyên nhân chính và có thể ngăn chặn nếu thay đổi và cải thiện chế độ ăn uống theo hướng lành mạnh. Dưới đây là những loại thực dưỡng có khả năng ngăn chặn ung thư di căn, và Chế độ dinh dưỡng tốt cho bệnh nhân trong quá trình điều trị

NGUYÊN TẮC DINH DƯỠNG

+ Cung cấp đủ năng lượng, chất đạm và các chất dinh dưỡng khác

+ Ăn với khẩu phần nhỏ nhưng chia thành nhiều bữa/ngày

+ Tăng mức độ năng lượng và dinh dưỡng theo tình trạng người bệnh

+ Thay đổi thường xuyên các món ăn

+ Động viên, khuyến khích, tạo không khí lạc quan cho người bệnh trong bữa ăn

LỜI KHUYÊN CỦA CHUYÊN GIA DINH DƯỠNG

+ Ăn ít nhưng đủ dinh dưỡng, giàu năng lượng và giàu đạm. Bổ sung thêm các sản phẩm giàu dinh dưỡng (sữa dinh dưỡng)

+ Kiểm soát được lượng thức ăn mà người bệnh ăn vào

+ Mất cảm giác thèm ăn là một trong những phản ứng phụ hàng đầu của hóa trị liệu. Do đó, thay vì buộc mình ăn ba bữa ăn lớn mỗi ngày, bạn có thể ăn 5-6 bữa nhỏ trong một ngày để giữ được dinh dưỡng và năng lượng cho cơ thể.

+ Nên uống nước trước hoặc sau bữa ăn 30 phút. Tránh uống nước trong khi ăn vì điều này có thể làm giảm sự ngon miệng

+ Không nên ăn uống đồ có đường, nước ngọt, thức ăn nhiều chất béo

+ Thường xuyên thay đổi cách chế biến và màu sắc của thức ăn

+ Tránh ngửi mùi thức ăn khi đang chế biến

+ Giữa vệ sinh răng, miệng. Không sử dụng dung dịch làm sạch miệng. Không đánh/cạo lưỡi

+ Cần động viên người bệnh ăn uống tốt, xem việc ăn uống là thưởng thức hơn là “vật lộn” với thức ăn

+ Ăn bất cứ khi nào người bệnh có nhu cầu nhưng phải đảm bảo đủ lượng và chất dinh dưỡng

+ Luôn để người bệnh nhìn thấy thức ăn xung quanh mình để kích thích cảm giác thèm ăn

+ Miệng khô lưỡi khô là một tác dụng phụ thường gặp khi làm hóa trị chữa ung thư và khiến bệnh nhân khó nuốt. Bạn hãy làm mềm thức ăn bằng cách xay nát hoặc chế biến dưới dạng nước sốt, đồ uống hoặc sữa ít béo.

+ Khi người bệnh không ăn được hoặc ăn uống thông thường không đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng thì phải có các phương pháp hỗ trợ nuôi dưỡng hoặc nuôi dưỡng thay thế.

ĐIỀU TRỊ DINH DƯỠNG UNG THƯ CHUYÊN BIỆT

 

 

Tiêu thụ năng lượng của các bệnh nhân ung thư thay đổi rất lớn. Việc điều trị và giai đoạn bệnh ung thư có thể làm thay đổi nhu cầu chuyển hóa theo thời gian. Việc nhập đầy đủ năng lượng (25-30 kcal/kg/ngày) sẽ giúp một phần trong việc duy trì thể trọng. Carbohydrate và mỡ cung cấp phần lớn nhu cầu năng lượng cơ thể. Nguồn carbohydrate gồm trái cây, rau, cơm, ngũ cốc, bánh mì. Các nguồn mỡ gồm thịt, cá, thịt gia cầm, dầu, bơ thực vật, các sản phẩm sữa.

Protein là một yếu tố cơ bản giúp cơ thể làm lành vết thương và tăng cường thể chất. Lượng protein ăn vào thường bị giảm do bệnh nhân thay đổi về mùi vị, khẩu vị và mệt mỏi. Nên cung cấp đủ protein từ 1.1-1.3g/kg/ngày. Những nguồn protein tốt gồm thịt nạc, cá, thịt gia cầm, các sản phẩm sữa. Sau phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, cần thêm protein để làm lành vết thương và ngăn ngừa nhiễm trùng.

Dinh dưỡng đơn thuần không thể cải thiện kết quả của suy mòn, do đó, nhiều phương pháp điều trị đã được ứng dụng để tăng sự ngon miệng và khối cơ thể nạc ở những bệnh nhân ung thư.

Một phương thức điều trị hiệu quả đối với suy mòn do ung thư là sử dụng eicosapentaenoic acid (EPA), một acid béo đa chức không no omega-3. Các thí nghiệm ở cả động vật và người đã chỉ ra rằng bổ sung EPA với liều 2,2g/ngày làm giảm sự sản xuất các cytokine gây viêm, giảm các xáo trộn chuyển hóa trong hội chứng suy mòn dẫn đến ổn định cân nặng. EPA có thể được kết hợp vào trong chế độ ăn hằng ngày qua việc sử dụng các công thức dinh dưỡng đường uống chuyên biệt (như ProSure của Abbott với 2ly/ngày cung cấp 2.2g EPA).

Việc sử dụng dinh dưỡng chuyên biệt giàu đạm, giàu năng lượng, đặc biệt bổ sung EPA đã được các nghiên cứu lâm sàng chứng minh giúp cải thiện sự ngon miệng và lượng dinh dưỡng cơ thể thu nhận, tăng cân, tăng khối nạc cơ thể, giảm các phản ứng tiền viêm, cải thiện hoạt động thể lực và nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân ung thư.

CÁC LOẠI THỰC PHẨM TỐT CHO BỆNH NHÂN UNG THƯ ĐANG ĐIỀU TRỊ

1. Cà Rốt

Cà rốt có chứa một số hợp chất thực vật có thể làm cho hóa trị liệu có hiệu quả hơn bằng cách làm ngừng phản ứng cơ thể có thể gây trở ngại cho điều trị ung thư. Cà rốt là một trong những nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho các bệnh nhân dùng hóa chất.

2. Gạo Và Chuối Nếu Tiêu Chảy

Tiêu chảy là một trong những phản ứng phụ hàng đầu của hóa trị liệu. Do đó, thức ăn nhẹ như gạo, chuối, táo nấu chín và bánh mì nướng khô sẽ giúp bạn giữ được phân nếu bị tiêu chảy. Bạn cần phải tránh thực phẩm chất béo, trái cây tươi và các sản phẩm ngũ cốc nguyên hạt vì chúng sẽ làm tình hình tồi tệ hơn.

3. Hạt Nguyên Chất Cho Táo Bón

Ngược lại, nếu bạn bị táo bón, vậy phải uống nhiều chất lỏng và ăn những thực phẩm có nhiều chất xơ không hòa tan như bánh mì nguyên hạt, ngũ cốc, trái cây sấy khô, đậu khô hoặc đậu Hà Lan sẽ giúp ích cho quá trình tiêu hóa. Đây là một trong những chất dinh dưỡng cần thiết nhất cho các bệnh nhân ung thư phải dùng hóa trị.

4. Gừng

Hóa trị có thể khiến dạ dày bạn nhộn nhạo và buồn nôn. Lúc này một chiếc kẹo gừng và giọt nước chanh sẽ rất có hiệu quả. Nhấm nháp chúng trước khi ăn sẽ giúp bạn đỡ chóng mặt đồng thời “trấn an” dạ dày của bạn.

5. Món Ăn Từ Sữa, Trứng

Lở miệng là một trong những phản ứng phụ thường gặp nhất của việc hóa trị. Lúc này, bạn cần những thực phẩm dễ nuốt như sữa trứng, trứng, cháo và súp. Tránh các loại thực phẩm cứn, giòn và cay.

 

 

6. Tỏi & Hành Tây

Tỏi và hành tây được đánh giá cao đối với những bệnh nhân ung thư đang trải qua hóa trị. Chúng có chứa nhiều chất chống oxy hoá kích thích hệ miễn dịch tự vệ chống lại ung thư.

7. Thực Phẩm Chứa Nhiều Carbs Lành Mạnh

Carbohydrate cung cấp cho bạn rất nhiều năng lượng để duy trì bất kỳ tác dụng phụ trong quá trình xạ trị. Chỉ cần tránh các thực phẩm chứa carbohydrate tinh chế và nhiều đường như bánh mì trắng, mì ống, gạo, khoai tây chiên, bánh bích quy và đồ nướng.

8. Các Sản Phẩm Sữa Không Hoặc Ít Chất Béo

Sữa và các sản phẩm sữa như phô mai và sữa chua cung cấp nhiều canxi, kali và các chất dinh dưỡng khác. Trong trường hợp bạn gặp khó khăn khi tiêu hóa các sản phẩm sữa, vậy hãy dùng đậu nành, hạnh nhân hoặc sữa dừa mà không cần thêm đường.

Lưu ý: Các bữa ăn giàu chất dinh dưỡng là chìa khóa để hồi phục sau khi điều trị bằng xạ trị. Ăn các bữa ăn có hàm lượng calo thấp, ít bổ dưỡng sẽ không cung cấp đủ năng lượng yêu cầu cho cơ thể. Do đó, bạn hãy thêm các loại trái cây, rau quả nhiều màu sắc vào chế độ ăn uống của mình để đảm bảo dinh dưỡng tốt nhất khi làm hóa trị.

CÁC LOẠI THỰC PHẨM CÓ TÁC DỤNG NGĂN NGỪA UNG THƯ DI CĂN

1. Dầu thực vật

Acid ursolic (một loại dầu có trong thực vật) được tìm thấy nhiều trong các loại thảo mộc như hung quế, vỏ táo và quả mọng. Sự gia tăng acid ursolic trong chế độ ăn có liên quan đến việc điều trị ung thư tuyến tụy, cổ tử cung, phổi, đại tràng, da và ung thư vú. Ursolic phá vỡ hoạt động ung thư bằng cách phá hủy cơ chế sống sót mà các tế bào ung thư phụ thuộc. Ví dụ acid ursolic giúp thực hiện quá trình tự chế của tế bào, do đó ức chế sự sao chép của AND bị hư hỏng và di căn ung thư.

2. Vitamin D

Vitamin D rất quan trọng cho việc sản xuất ra một loại protein chống lại ung thư gọi là GcMAF. GcMAF ức chế sự di căn của ung thư và thậm chí có khả năng đảo ngược các ảnh hưởng mang tính tàn phá của ung thư đối với cơ thể. Việc nhận một lượng vitamin D bổ dưỡng hàng ngày hỗ trợ tổng hợp GcMAF, do đó ngăn chặn các thụ thể kích thích ung thư và các enzym khuyến khích di căn.

Uống vitamin D có hiệu quả trong việc ức chế sự tăng trưởng và phát triển của các khối u bao gồm di căn liên quan đến ung thư tuyến tiền liệt, ung thư vú, đại tràng và ung thư da. Tăng mức độ vitamin D bằng cách phơi nắng hàng ngày mà không cần bôi kem chống nắng. Bổ sung thực phẩm giàu vitamin D vào chế độ ăn uống của bạn từ cá hồi tự nhiên, trứng, nấm và sữa đã được lên men (chưa được tiệt trùng) hoặc sữa tươi nguyên chất hữu cơ.

3. Nghệ

Curcumin là hợp chất giúp cho nghệ có màu vàng. Nó là chất chống oxy hóa mạnh mẽ có thể ngăn ngừa và điều trị các bệnh liên quan đến viêm mạn tính cũng như ung thư. Curcumin được sử dụng như là một phương thuốc thảo dược trong y học Trung Quốc và Ấn Độ cho một loạt các bệnh về sức khỏe.

Bằng cách điều hòa vòng đời tự nhiên và ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, curcumin được dùng trong rất nhiều sản phẩm y tế như là một tác nhân điều trị để hỗ trợ cho một hệ miễn dịch khỏe mạnh. Curcumin được hiển thị trong các nghiên cứu để hoạt động như một chất ăn mòn gốc tự do mạnh. Nó cũng ngăn chặn việc sản xuất TNF (yếu tố hoại tử khối u) làm tăng tín hiệu viêm và kích thích sự phát triển khối u.

Curcumin đã được chứng minh trong các nghiên cứu lâm sàng về khả năng ức chế sự gia tăng các tế bào ung thư và di căn có liên quan đến một loạt các bệnh ung thư vú, tử cung, buồng trứng, thận, bàng quang, bạch cầu, ung thư bạch cầu, ung thư ruột kết, gan, tụy, phổi và u lymphô.

Thêm curcumin vào chế độ ăn uống của bạn bằng cách kết hợp nghệ như một gia vị vào các món súp, trà thảo dược…

4. Trà Xanh

Tác dụng phòng ngừa ung thư của EGCG (epigallocatechin-3-gallate) đã được nghiên cứu chặt chẽ trong gần 3 thập kỉ nay. EGCG là một hợp chất polyphenolic thường được biết đến với nồng độ cao trong trà xanh. Đây là một trong những chất dinh dưỡng chủ yếu liên quan đến việc cải thiện sức khỏe và chữa bệnh trong y học cổ đại Trung Quốc. Bổ sung EGCG vào chế độ ăn được cho là để ngăn chặn sự phát triển khối u kết hợp với một số mô trong cơ thể như tuyến tiền liệt, bàng quang, ruột, gan, tuyến tụy, phổi và khoang miệng.

 

 

Mặc dù nhiều con đường sinh học mà chất dinh dưỡng này ảnh hưởng đến sự ức chế di căn của ung thư vẫn chưa được cụ thể, tuy nhiên, nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra rằng EGCG liên kết với một thụ thể protein, 67LR, kiểm soát được hoạt động của ung thư. Với cơ chế tự gắn vào protein gây ung thư, EGCG ức chế di căn bằng cách ngăn ngừa sự hình thành mạch máu chịu trách nhiệm di chuyển tế bào ung thư. EGCG cũng hỗ trợ tiêu hủy các tế bào ung thư.

Hàm lượng EGCG cao trong trà xanh thúc đẩy sức khỏe của toàn cơ thể qua nhiều cách khác nhau. Nghiên cứu chỉ ra rằng tiêu thụ trà xanh hàng ngày cải thiện vi khuẩn đường ruột và tối ưu hóa sức khỏe của hệ thống miễn dịch. Uống ít nhất 1 chén trà xanh hàng ngày có thể hỗ trợ bạn chống lại bệnh mãn tính và ngăn ngừa sự lây lan của ung thư trong cơ thể của bạn.

5. Các Loại Rau Cải

Một trong những chất dinh dưỡng để ngăn ngừa cũng như bảo vệ tốt nhất sự hình thành của các gốc tự do và sự phát triển của các khối u là sulforaphane. Chất dinh dưỡng này làm giảm viêm và ngăn ngừa tăng trưởng ung thư bằng cách thúc đẩy các quá trình cai nghiện tự nhiên của cơ thể để loại bỏ chất độc và hỗ trợ đáp ứng miễn dịch.

Sulforaphane chống lại sự phát triển của bệnh ung thư bằng cách ức chế sự kích hoạt của các tế bào ung thư. Sulforaphane ức chế di căn ở các trường hợp ung thư lá lách, ruột kết, tuyến tiền liệt, dạ dày và vú.

Hạt bông cải xanh là một trong những thức ăn tốt nhất giúp ức chế sự lây lan của ung thư trong cơ thể bạn. Các lựa chọn thức ăn tuyệt vời khác đó là các loại rau cải, bông cải xanh, rau mầm Brussels và cải xoăn. Những thực phẩm này cũng có nhiều chất dinh dưỡng như glutathione, axit amin, chất diệp lục cũng như nhiều loại vitamin và chất dinh dưỡng khác cải thiện sức khỏe.

6. Thực Phẩm Giàu Chất Quercetin

Quercetin là một chất chống oxy hóa cực mạnh giúp kích thích các quá trình cai nghiện tự nhiên của cơ thể và có đặc tính chống ung thư tự nhiên. Ăn nhiều quercetin trong chế độ ăn uống ngăn chặn sự gia tăng tế bào ung thư, giảm oxy hóa và ức chế hoạt động của một gene đột biến liên quan đến tăng trưởng khối u gọi là P53.

Thực phẩm có hàm lượng quercetin cao bao gồm hành tây, hẹ tây, quả việt quất, quả mâm xôi, trà đen, trà xanh, cherry đen, bột ca cao, cải xoăn, táo và thảo mộc như rau húng và rau mùi tây.

7. Thực Phẩm Giàu Chất Apigenin

Chất này có tính chất chống lại ung thư bằng cách ức chế sự xâm nhập tế bào ung thư lên mô mới và sự phát triển của các khối u. Apigenin làm giảm hoạt động của gốc tự do và giúp loại bỏ độc tố ra khỏi cơ thể. Nó đã được sử dụng rộng rãi để duy trì sức khỏe của dạ dày, thận, gan và máu.

Việc bảo vệ chống lại sự di chuyển tế bào ung thư là một trong những tác động tốt nhất mà apigenin có trong việc phòng ngừa ung thư di căn. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng các phương pháp điều trị có chứa chiết xuất apigenin có hiệu quả ngăn ngừa sự phát triển của khối u da và giảm các dấu hiệu tổn thương liên quan đến tia UV tiếp xúc với da.

Apigenin được tìm thấy trong nhiều trái cây và rau quả như bưởi, hành và cam. Nó cũng được tìm thấy trong đồ uống có nguồn gốc từ thực vật bao gồm các loại trà. Uống nước ép rau mùi tây hoặc thêm vào món salad.

8. Thực Phẩm Giàu Luteolin

Một chất chống oxy hóa flavonoid khác có trong thực đơn là luteolin. Luteolin được tìm thấy trong ớt xanh, trà rum chamomile và cần tây. Tác dụng chống oxy hóa của nó có vai trò bảo vệ phổi, gan và mô tim khỏi viêm và chống lại các tác động thoái hóa do ung thư.

Các nhà khoa học khuyên ăn cam quýt mặc dù hàm lượng luteolin và apigenin, thường thấy trong thực phẩm có nồng độ thấp nhưng lại có tác dụng lớn trong việc ngăn ngừa di căn so với các thực phẩm thông thường khác.

Luteolin ức chế sự kích hoạt tế bào ung thư bằng cách ức chế các enzym chống ung thư, ngăn chặn sự tích tụ các chất gây ung thư trong mô mới và hỗ trợ loại bỏ các chất độc hại. Do đó, luteolin là một chất chống oxy hóa có hiệu quả trong ăn kiêng, tạo ra hiệu quả chống lan tỏa và chống lại di căn trên cơ thể người.

Việc tránh các thực phẩm chế biến sẵn có đường, thịt và các sản phẩm sữa do chúng phá vỡ hệ thống miễn dịch tự nhiên của cơ thể là rất quan trọng đối với sức khỏe. Ăn để chống lại ung thư bằng cách bổ sung cho cơ thể những dưỡng chất được liệt kê ở trên để kích thích quá trình tiêu diệt tế bào ung thư, ngăn ngừa và ức chế sự hình thành khối u và ung thư di căn đến các vùng khác của cơ thể.

Nguyễn Ngọc