Bám sát lịch Tiêm chủng trẻ em là cách tốt nhất để ba mẹ phòng bệnh cho bé. Hiện nay nền y học dự phòng trên thế giới đã phát minh thành công các loại vắc xin phòng ngừa gần 30 bệnh truyền nhiễm.
Tiêm chủng là cách an toàn để bảo vệ sức khỏe cho mọi người, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có sức đề kháng kém, dễ mắc các bệnh truyền nhiễm.
Đến 95% trẻ được tiêm chủng sẽ tạo miễn dịch bảo vệ cơ thể trước bệnh truyền nhiễm hiểm nghèo – bệnh có khả năng để lại di chứng nặng nề thậm chí gây tử vong cho trẻ em.
khi tránh được các bệnh truyền nhiễm, trẻ em sẽ khỏe mạnh, không bị các di chứng, dị tật đặc biệt ảnh hưởng đến thể chất và trí não. Đặc biệt là Chi phí dành cho tiêm chủng thấp hơn rất nhiều lần so với chi phí điều trị khi trẻ bị mắc bệnh truyền nhiễm.
Vì vậy để đảm bảo con cái khỏe mạnh và tránh những bệnh có thể ngừa được, các phụ huynh cần đưa con nhỏ đi tiêm ngừa đầy đủ và đúng lịch.
Dưới đây là lịch tiêm chủng mở rộng mới nhất Bộ Y Tế cập nhật hàng năm, tránh trường hợp trẻ bị nhỡ lịch tiêm. Các mẹ nên ghi nhớ để phòng chống những căn bệnh không mong muốn ở trẻ.
Trẻ sơ sinh
Vacxin viêm gan B : 1 mũi duy nhất, ở bắp tay
Tiêm sau 24h sinh, sau khi tiêm sẽ bị sưng tấy ở chỗ tiêm, trẻ sẽ quấy khóc
Vắc xin Lao – BCG : 1 mũi duy nhất (0.1ml) , tiêm trong da
Tiêm sau khi sinh càng sớm càng tốt, sau khi tiêm sẽ bị sưng nơi tiêm, nổi hạch
Trẻ 2 Tháng tuổi
- Vacxin 5 trong 1 Quinvaxem: bạch hầu – ho gà – uốn ván – viêm gan B – Hib, 1 muỗi duy nhất Tiêm ở bắp tay
Sau khi tiêm xong trẻ bị Sốt nhẹ (38 – 38.5 độ C), quấy khóc, sưng nhẹ nơi tiêm.
- Vacxin bại liệt OPV: 1 lần uống.
Sau khi uống trẻ sẽ bị Nhức đầu, tiêu chảy, đau cơ (hiếm gặp)
Trẻ 3 Tháng tuổi
- Vacxin 5 trong 1 Quinvaxem: Tiêm 2 mũi ở bắp tay
- Vacxin bại liệt OPV: uống 2 lần
Trẻ 4 Tháng tuổi
- Vacxin 5 trong 1 Quinvaxem: Tiêm 3 mũi ở bắp tay
- Vacxin bại liệt OPV: uống 3 lần
Trẻ 9 Tháng tuổi
- Tiêm Vắc xin sởi đơn: Tiêm 1 mũi, dưới da
- Sau khi tiêm xong trẻ bị Đau hoặc sưng nơi tiêm, sốt nhẹ 1 – 2 ngày
Trẻ 18 Tháng tuổi
- Vacxin bạch, hầu, ho gà, uốn ván DPT: Tiêm 4 mũi dưới bắp
- Vacxin sởi đơn: Tiêm dưới da, tiêm nhắc lại
Trẻ từ 12 tháng tuổi
Vacxin viêm não Nhật Bản: Tiêm dưới da
+ Vắc xin Viêm não Nhật Bản mũi 1
+ Vắc xin Viêm não Nhật Bản mũi 2 (hai tuần sau mũi 1)
+ Vắc xin Viêm não Nhật Bản mũi 3 (một năm sau mũi 2)
Sau khi tiêm xong trẻ bị đau, sưng nơi tiêm, quấy khóc, sốt nhẹ
Từ 2 đến 5 tuổi
- Vắc xin Tả 2 lần uống (vùng nguy cơ cao) (lần 2 sau lần một 2 tuần)
Từ 3 đến 10 tuổi
- Vắc xin Thương hàn tiêm 1 mũi duy nhất (vùng nguy cơ cao)
Trường hợp nhỡ lịch tiêm chủng
Một thực tế là, rất nhiều trẻ em không được tiêm phòng đầy đủ vì cha mẹ quên lịch tiêm chủng của con hoặc trẻ bị bệnh, sốt trong ngày hẹn tiêm chủng theo lịch. Hệ quả là không ít trường hợp bé tiêm muộn, tiêm không đủ mũi vắc xin dẫn đến tình trạng vẫn có nguy cơ mắc bệnh truyền nhiễm.
Theo khuyến cáo, khi phát hiện bé đã bị nhỡ lịch tiêm phòng, cha mẹ cần liên hệ ngay với cơ sở tiêm chủng để được tư vấn hướng khắc phục. Tùy theo loại bệnh truyền nhiễm, cán bộ y tế có thể sẽ khuyên phụ huynh vẫn cho trẻ tiêm bù mũi tiêm bị nhỡ.
Chính vì vậy, một trong các lưu ý quan trọng là cha mẹ phải bám sát lịch tiêm phòng, cho trẻ đi tiêm đúng thời gian tại cơ sở y tế. Trong trường hợp những mũi tiêm trong chương trình tiêm chủng mở rộng tại phường/ xã nơi minh sinh sống đang bị thiếu/ hết vắc xin mà con mình đã đến tuổi tiêm theo lịch tiêm chủng, cha mẹ có thể chọn vắc xin dịch vụ tại các bệnh viện, trung tâm tiêm chủng uy tín để tránh nguy cơ trẻ bị nhiễm bệnh trong thời gian chờ vắc xin tiêm chủng mở rộng.
Việc này hoàn toàn được các chuyên gia khuyến cáo (ngay cả với những bệnh cần tiêm phòng nhiều mũi thì việc tiêm xen kẽ vắc xin miễn phí và vắc xin dịch vụ không làm giảm hiệu quả phòng bệnh của vắc xin và không ảnh hưởng đến sự an toàn tiêm chủng cho bé).
Bên cạnh các loại vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng của quốc gia, vẫn còn nhiều vắc xin chủng ngừa hàng loạt bệnh truyền nhiễm khác mà cha mẹ cần cho con mình tiêm phòng đầy đủ, cụ thể là:
+ Vắc xin phòng thủy đậu
+ Vắc xin phòng 3 bệnh: sởi – quai bị – rubella
+ Vắc xin phòng viêm gan A, A+B
+ Vắc xin phòng viêm màng não do não mô cầu tuýp A+C, tuýp B+C
+ Vắc xin phòng viêm màng não, viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết, viêm tai giữa do H.
+ Influenzae không định tuýp.
+ Vắc xin phòng tiêu chảy do Rota virus
+ Vắc xin phòng cúm
+ Vắc xin phòng dại
+ Vắc xin phòng thương hàn
+ Vắc xin phòng ung thư cổ tử cung (cho bé gái từ 9 tuổi trở lên )
Tuy nhiên, không phải bệnh viện hay trung tâm tiêm chủng nào cũng có đủ loại vắc xin kể trên cũng như lúc nào cũng có đủ số liều vắc xin (tính trên mỗi bệnh). Vào những đợt cao điểm của dịch bệnh, tình trạng thiếu/ hết vắc xin vẫn thường xuyên xảy ra.
Để tránh mất công, mất thời gian đưa con đi tiêm mà hết vắc xin, cha mẹ cần liên hệ với cơ sở tiêm chủng xem còn vắc xin hay không trước khi đưa trẻ đến tiêm. Cách tốt nhất là đăng ký giữ vắc xin cho con, đặc biệt với những loại vắc xin thường xuyên rơi vào tình trạng khan hiếm như Pentaxim, viêm não Nhật Bản, viêm não mô cầu… Hiện có rất ít cơ sở tiêm chủng có dịch vụ đặt giữ vắc xin.
Những Lưu Ý Khi Mẹ Đưa Con Đi Tiêm Chủng:
- Vệ sinh thân thể sạch sẽ cho trẻ nhằm hạn chế tình trạng nhiễm trùng.
- Trao đổi rõ với bác sĩ về tình trạng sức khỏe của trẻ: tiền sử mắc bệnh, suy dinh dưỡng (nếu có) để xem xét và quyết định có nên tiêm chủng cho trẻ hay không.
- Mang theo sổ hoặc phiếu tiêm chủng để bác sĩ tham vấn và đảm bảo thực hiện đúng lịch tiêm vacxin cho trẻ.
- Ghi chú về các loại thuốc trẻ đang sử dụng, các loại vacxin hoặc thức ăn mà trẻ đã từng bị dị ứng trước đó.
Một Số Trường Hợp Chống Chỉ Định Tiêm Phòng Cho Trẻ:
- Trẻ có tình trạng suy chức năng các cơ quan hô hấp, tuần hoàn, suy tim, suy thận, suy gan…
- Trẻ có tiền sử sốc hoặc phản ứng nặng sau tiêm chủng.
- Trẻ suy giảm miễn dịch chống chỉ định tiêm chủng các loại vacxin sống.
- Các trường hợp chống chỉ định khác theo hướng dẫn của nhà sản xuất đối với từng loại vacxin.
Tạm Hoãn Trong Tiêm Chủng
- Đo nhiệt độ tại nách, thân nhiệt trên 37.5 độ C hoặc dưới 35.5 độ C.
- Trẻ mắc các bệnh nhiễm khuẩn cấp.
- Trẻ đang hoặc mới kết thúc liều điều trị corticoid liều cao trong vòng 14 ngày.
- Trẻ mới dùng các sản phẩm Globulin miễn dịch.
- Trẻ sơ sinh có cân nặng dưới 2kg.
- Các trường hợp tạm hoãn tiêm chủng khác theo hướng dẫn của nhà sản xuất đối với từng loại vacxin.
Cách Chăm Sóc Và Theo Dõi Trẻ Nhỏ Sau Tiêm Chủng:
Tại phòng khám: Sau tiêm chủng, cho trẻ ở lại theo dõi 30 phút tại khu vực chờ để phát hiện sớm các phản ứng sau tiêm có thể xảy ra.
Thông báo ngay với bác sĩ/điều dưỡng khi thấy trẻ có 1 trong các dấu hiệu sau:
- Quấy khóc liên tục
- Phát ban đỏ, sưng
- Khó thở, tím tái
- Sưng tại vị trí tiêm.
Tại nhà: Cha mẹ hoặc người chăm sóc trẻ phải tiếp tục quan sát trẻ tại nhà ít nhất 24 giờ sau tiêm chủng:
- Tình trạng chung, tinh thần, tình trạng ăn ngủ
- Nhiệt độ, phát ban, khó thở
- Các biểu hiện tại chỗ tiêm: sưng, đỏ.
- Bổ sung thêm sữa mẹ hoặc sữa công thức, uống nhiều nước.
- Đảm bảo rằng trẻ được nghỉ ngơi đầy đủ.
- Sốt nhẹ: dùng thuốc hạ sốt khi trẻ thấy khó chịu hay khi sốt cao > 38,5 độ.
- Sưng đỏ, đau chỗ tiêm: có thể chườm mát tại chổ, dùng hạ sốt giảm đau nếu cần.
- Ngoài ra có thể có biều hiện sung khớp, sung hạch…nhưng đa phần là tự lui.
Đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức nếu trẻ có một trong những triệu chứng sau:
- Khó thở kèm với phát ban hoặc sưng
- Kiệt sức, nhợt nhạt, xanh xao, buồn ngủ hoặc bất tỉnh
- Khóc liên tục hơn 3 giờ đồng hồ
- Sốt, nôn mửa và tiêu chảy trong vòng vài giờ sau khi tiêm
- Co giật
- Sưng đỏ và đau lan rộng tại chỗ tiêm hơn 3 ngày
-Bầm tím hoặc chảy máu nhiều tại chỗ tiêm.
Ngọc Nguyễn
Viêm màng não mủ do Haemophilus inuenzae type B (Hib) gây ra là một bệnh vô cùng nguy hiểm. Cứ 20 trẻ bị viêm màng não mủ do Hib sẽ có 1 trẻ tử vong, ngay cả khi được điều trị kịp thời. Bệnh lây lan nhanh, một số trẻ mang vi trùng Hib nhưng không có dấu hiệu hoặc triệu chứng gì của bệnh nên dễ phát tán ra cộng đồng.
Bệnh sốt xuất huyết xảy ra quanh năm, thường gia tăng vào mùa mưa. Sốt xuất huyết dengue (dengue hemorrhagic fever, DHF hay Sốt dengue (dengue fever, DF, đọc là đăng-gi) , tại Việt Nam thường được gọi chung là bệnh sốt xuất huyết, có biểu hiện nặng nhất của bệnh là hội chứng sốc dengue (dengue shock syndrome, DSS) được gây ra do Dengue virus (chi Flavivirus, họ Flaviviridae).
Thời tiết thất thường là điều kiện thuận lợi cho vi rút, vi khuẩn phát triển khiến trẻ dễ mắc các bệnh về đường hô hấp, đặc biệt khi trời trở lạnh giá rét những trẻ có sức đề kháng yếu sẽ dễ mắc bệnh viêm đường hô hấp, viêm phổi... gây ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Nếu để đồng nhiễm các bệnh lý hô hấp trên cùng với Covid-19, nguy cơ tử vong là rất cao.
Các mẹ đã biết chích ngừa trẻ sơ sinh ở đâu an toàn và đảm bảo chất lượng phòng bệnh hay chưa ? Việc tiêm chủng đầy đủ cũng như khoa học có tác dụng bảo vệ bé yêu trước rất nhiều căn bệnh và hội chứng nguy hiểm. Trên thực tế, có rất nhiều tình huống phát sinh có thể làm bố mẹ trở nên bối rối mỗi khi đưa con đi chích, chẳng hạn như bé bị ốm và bỏ lỡ mũi chích ngừa hoặc là điểm dịch vụ tiêm phòng hết thuốc…Do đó, việc cha mẹ cân nhắc chích ngừa trẻ sơ sinh ở đâu là hết sức quan trọng.
Trên thực tế, có rất nhiều bậc cha mẹ lo lắng, thậm chí không muốn cho trẻ đi chích ngừa vì lo sợ những tác dụng phụ của vắc-xin có thể xảy ra sau khi tiêm phòng. Tuy nhiên, các bác sĩ cho biết, hầu hết các trẻ sẽ không gặp phải bất kỳ tác dụng phụ nghiêm trọng nào sau khi tiêm chủng vắc-xin.
Tiêm phòng cho trẻ sơ sinh đầy đủ ngay từ lúc chào đời giúp tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể trẻ từ đó tránh được việc bé mắc phải các căn bệnh từ đơn giản đến nguy hiểm.
Tiêm văcxin tức là đưa một “chất lạ” vào trong cơ thể. Vì thế, bất kỳ loại văcxin nào dù tốt đến đâu cũng sẽ có một số tác dụng phụ ngoài ý muốn. Mỗi cá thể có phản ứng với văcxin ở các mức độ khác nhau. Hầu hết chỉ có các phản ứng nhẹ như sốt, sưng đau tại chỗ tiêm và tự khỏi sau 24 giờ.
Trên thực tế, có rất nhiều bậc cha mẹ lo lắng, thậm chí không muốn cho trẻ đi chích ngừa vì lo sợ những tác dụng phụ của vắc-xin có thể xảy ra sau khi tiêm phòng. Tuy nhiên, các bác sĩ cho biết, hầu hết các trẻ sẽ không gặp phải bất kỳ tác dụng phụ nghiêm trọng nào sau khi tiêm chủng vắc-xin.