Những Điều Cần Biết Về Bệnh Hội Chứng Ruột Kích Thích

Hội chứng ruột kích thích (HCRKT) hay còn gọi là viêm đại tràng co thắt, rối loạn chức năng đại tràng, bệnh đại tràng chức năng... Đây là một bệnh lý có ảnh hưởng đến đại tràng, gây nên những rối loạn chức năng hoạt động của đại tràng nhưng không gây ra tổn thương thực thể.

Những Điều Cần Biết Về Bệnh Hội Chứng Ruột Kích Thích

Hội chứng ruột kích thích (HCRKT) hay còn gọi là viêm đại tràng co thắt, rối loạn chức năng đại tràng, bệnh đại tràng chức năng... Đây là một bệnh lý có ảnh hưởng đến đại tràng, gây nên những rối loạn chức năng hoạt động của đại tràng nhưng không gây ra tổn thương thực thể.

Do sự tăng nhạy cảm của đại tràng và do sự đáp ứng không phù hợp của các cơ tại đại tràng, hội chứng ruột kích thích là nguyên nhân của tình trạng đau bụng, táo bón, tiêu chảy hoặc đầy hơi. Bệnh này là một bệnh lý mãn tính và gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, tuy không có tổn thương thực thể trong đại tràng.

Các yếu tố gây ra hội chứng ruột kích thích

Việc ăn uống ở một số người cũng có thể là nguyên nhân gây ra rối loạn tiêu hóa. Thông thường, sự hấp thụ thức ăn gây nên phản xạ giữa dạ dày và ruột cũng như đẩy thức ăn di chuyển xuống. Ở những người mắc bệnh lý đường ruột, quá trình tiêu hóa thức ăn này có thể gây đau bụng, đầy hơi, khó chịu. Ngoài ra, có một số người bệnh chỉ khi ăn những đồ ăn sống, tanh, lạ, không hợp vệ sinh mới có những biểu hiện trên. Hay là uống rượu , bia ăn các thức ăn cay nóng…

Stress, căng thẳng thần kinh do công việc, gia đình hay gánh nặng tâm lý kéo dài cũng là một trong những nguyên nhân gây ra hội chứng ruột kích thích.

Ngoài ra, một số thuốc kháng sinh, kháng viêm có tác dụng không mong muốn đối với đường ruột cũng có những ảnh hưởng tiêu cực đối với bệnh nhân có hệ thống đường ruột nhạy cảm.

Người bệnh bị hội chứng ruột kích thích cũng có thể mắc phải từ tác nhân nhiễm trùng. Sau khi bị nhiễm khuẩn hoặc nhiễm virus (viêm dạ dày cấp tính,tiêu chảy cấp…) ở một số người sẽ xuất hiện tình trạng rối loạn tiêu hóa kéo dài.

Đối với người trẻ tuổi, hội chứng ruột kích thích bắt đầu trước tuổi 35 chiếm khoảng 50%. Bệnh này cũng thường gặp nhiều ở nữ giới do đặc thù về hormon và cấu tạo giải phẫu đại tràng.

Triệu Chứng của Hội chứng ruột kích thích

Rối loạn tiêu hóa trong thời gian dài: Đây là dấu hiệu đầu tiên khi mắc phải bệnh. Lúc này hệ thống tiêu hóa của người bệnh sẽ hoạt động không bình thường, các chức năng như chuyển hóa năng lượng từ thức ăn, hấp thụ thức ăn,... đều bị giảm hiệu quả cho nên gây ra một số triệu chứng như trướng bụng, tiêu chảy, táo bón,... Tần suất đi ngoài của người mắc bệnh cũng cao hơn rất nhiều lần so với người bình thường và sau khi đi ngoài trong phân sẽ có máu. Đây là máu do đại tràng tiết ra khi nhiễm bệnh đại tràng co thắt.

HCRKT được phân thành 3 loại cơ bản: Có hiện tượng đau bụng và tiêu chảy. Có hiện tượng đau bụng và táo bón. Có hiện tượng đau bụng, vừa tiêu chảy lại vừa táo bón.

- Tình trạng đau bụng: Dấu hiệu thứ hai của bệnh HCRKT đó là hiện tượng đau bụng đại tràng, vùng đau bụng thông thường là hai bên mạn sườn, đây là nơi hoạt động của đại tràng cho nên biểu hiện đau rõ ràng nhất. Cơn đau có thể đến sau khi ăn no hoặc sau khi ăn những thức ăn kích thích như đồ cay, nóng, lạnh, rau sống, tiết canh...

Đau bụng trong bệnh HCRKT rất đa dạng, thường đau vùng bụng ở dưới rốn, đau quặn, ợ hơi, đầy bụng, trướng hơi, khó tiêu (dễ nhầm với đau dạ dày). Do cơn đau dai dẳng, đặc biệt đau sau khi ăn, nên hầu hết người bệnh bị HCRKT không dám ăn những thức ăn có dạng như vậy. Khi căng thẳng, stress thì cơn đau xuất hiện nhiều hơn. Hầu hết người bệnh kể rằng sẽ hết cơn đau bụng sau khi đi đại tiện. Nhưng cũng có nhiều người bệnh vừa đi ngoài xong lại xuất hiện cơn đau quặn bụng khác khiến buồn đi ngoài tiếp. Bệnh kéo dài nhiều năm dễ biến chuyển thành mạn tính nên người bệnh thường gầy xanh xao, thậm chí suy kiệt sức khỏe do thiếu chất dinh dưỡng, thiếu nước và chất điện giải, cộng thêm nỗi lo sợ về những cơn đau có thể đến bất ngờ.

- Ngoài các dấu hiệu HCRKT cơ bản nêu trên, người bệnh có thể còn có các biểu hiện kèm theo phổ biến như người mệt mỏi, đau nhức đầu, khó ngủ, lo lắng... Hơn nữa, khi đại tràng co thắt mạnh có thể kèm theo cảm giác hồi hộp, khó thở, căng thẳng, mất ngủ.

Làm thế nào để phòng ngừa nguy cơ mắc hội chứng ruột kích thích

Nên lựa chọn thực phẩm sạch, an toàn, không chứa hóa chất và chất bảo quản

Những loại thức ăn dễ gây hội chứng ruột kích thích thì cần tránh dùng hoặc dùng rất hạn chế. Không ăn thực phẩm tươi sống (rau sống, nem chạo, tiết canh, gỏi cá...).

Không ăn dưa cà muối, gia vị chua, cay.

Tránh thức ăn có hàm lượng dầu mỡ quá cao như các món rán, xào, sốt. Không nên dùng các chất kích thích như bia rượu, thuốc lá, cà phê...

Hạn chế các sản phẩm từ sữa do trong sữa có loại đường lactose rất khó tiêu.

Tăng cường món ăn chứa nhiều chất xơ như rau xanh, củ quả, trái cây, đặc biệt là những loại giàu kali như chuối, đu đủ... Không nên kiêng quá hoặc ăn uống thoải mái quá. Giữ cho việc ăn uống ở trạng thái cân bằng.

Chia làm nhiều bữa nhỏ, không nên ăn quá no vào buổi tối.

Thường xuyên khám sức khỏe định kỳ

Lời khuyên cho người bệnh mắc HCRKT mạn tính

Chế độ ăn uống là yếu tố cần thực hiện nghiêm ngặt cho người mắc HCRKT mạn tính.

Ngoài ra, để tạo sức đề kháng, tăng sức chịu đựng trong lúc bị cơn đau hành hạ, hãy tranh thủ ăn uống tẩm bổ những khi bệnh chưa “dở chứng”. Khi bị táo bón: giảm chất béo, tăng chất xơ (đặc biệt là dưới dạng hòa tan như pectin, inuline, oligofructose...). Ăn làm nhiều bữa nhỏ, chừng hơn 2 tiếng lại ăn một bữa.

Khi bị tiêu chảy: Tránh hẳn chất xơ dạng không tan như cellulose để thành ruột khỏi bị “cọ xát”. Không ăn rau sống, trái cây khô, trái cây đóng hộp, nếu ăn trái cây tươi thì phải gọt bỏ vỏ (kể cả nho). Có thể ăn trái cây xay nhừ như chuối, táo.

Người mắc HCRKT mạn tính cần thay đổi thói quen không tốt trong nếp sống để giảm tác hại của bệnh. Tránh làm việc quá sức, căng thẳng, lo âu, mất ngủ làm bệnh trầm trọng thêm. Luôn vui vẻ, thoải mái và sống lành mạnh, không nên quá lo lắng về bệnh của mình. Người bệnh cần thực hiện các phương pháp chống stress như tập thể dục, tập dưỡng sinh (thở bằng bụng, vận dụng cơ hoành, ngồi thiền, tập yoga) hoặc lựa chọn các hình thức tập luyện phù hợp với bản thân và dễ thực hiện nhất. Giữ thói quen sinh hoạt, nghỉ ngơi điều độ đúng giờ. Có thể lấy lòng bàn tay xoa nhẹ quanh vùng thượng vị - rốn theo chiều kim đồng hồ ngày vài lần để kích thích nhu động ruột.

Mrs Ngọc Nguyễn