Nữ Thần Tình Yêu Và Sắc Đẹp Của Thần Thoại Yoruba Tên Oshun

Trong nhiều nền văn minh cổ đại trên khắp thế giới, tình yêu được đặt dưới quyền của một vị thần nhất định, nhưng không phải trong mọi trường hợp, là một nữ thần. Ví dụ, trong thế giới Cổ điển, có Venus và Aphrodite , các nữ thần tình yêu của các đền thần La Mã và Hy Lạp. Ở Cận Đông cổ đại, tình yêu được nhân cách hóa trong các nữ thần như Ishtar và Astarte. Xa hơn ở Tây Phi, người Yoruba tin vào một nữ thần tình yêu tên là Oshun.

Nữ Thần Tình Yêu Và Sắc Đẹp Của Thần Thoại Yoruba Tên Oshun

• Tên gọi khác: Yeye, Yalode
• Danh hiệu: Nữ thần sắc đẹp, tình yêu và nước ngọt.

Oshun , cũng được đánh vần là Osun , một orisha (vị thần) củaNgười Yoruba của Tây Nam Nigeria . Oshun thường được gọi là sông orisha, hoặc nữ thần, trong tôn giáo Yoruba và thường được liên kết với nước , sự tinh khiết, màu mỡ , tình yêu và nhục dục. Cô được coi là một trong những vị thần mạnh nhất trong số tất cả các orisha, và giống như các vị thần khác, cô sở hữu những đặc tính của con người như thói hư vinh, ghen tuông và chiều chuộng.

Nữ thần Oshun được miêu tả là một người phụ nữ trẻ, đẹp và quyến rũ. Đôi khi nàng còn hiện thân là một người cá. Nàng có sở thích với những món đồ lấp lánh màu mặt trời, nên trong những bức họa, Oshun thường diện những bộ váy màu vàng, đeo rất nhiều trang sức. Không những thế, tất cả những gì màu vàng óng trong cuộc sống như cam, bánh mì, mật ong, hổ phách,… đều là biểu tượng của nàng.

Oshun là nữ thần nước ngọt vì nàng cai quản tất cả những con sông duy trì sự sống cho con người. Tương truyền chính nàng đã hóa thành chim công, bay đến vị thần tối cao Olodumare cầu xin thần giải bỏ hạn hán, mang mưa trở lại cho con người.

Trong hầu hết các câu chuyện của Yoruba, Nữ Thần Oshun thường được miêu tả là người bảo vệ, vị cứu tinh hoặc người nuôi dưỡng nhân loại. Oshun cũng được mô tả là người duy trì sự cân bằng tinh thần hoặc mẹ của những điều ngọt ngào.

Một huyền thoại nêu bật Oshun là nhân vật trung tâm trong việc tạo ra con người. Người Yoruba tin rằng các orisha được Olodumare, người được coi là Thần tối cao, gửi đến để cư trú trên Trái đất. Oshun, là một trong 17 vị thần ban đầu được gửi đến Trái đất, là nữ thần duy nhất. Các vị thần khác, tất cả đều là nam giới, đã thất bại trong nỗ lực hồi sinh và cư trú trên Trái đất. Khi nhận ra rằng họ không thể hoàn thành nhiệm vụ do Olodumare giao cho, họ đã cố gắng thuyết phục Oshun giúp họ. Oshun đồng ý và mang lại nguồn nước ngọt ngào và mạnh mẽ của mình, mang sự sống trở lại Trái đất và nhân loại cũng như các loài khác tồn tại. Như thần thoại Yoruba gợi ý, nhân loại sẽ không tồn tại nếu Oshun, nữ thần của sự sống và khả năng sinh sản, không hành động.

Những huyền thoại khác cho rằng Oshun là một trong những người vợ của Shango ( thần sấm ) và trở thành người vợ được yêu quý nhất vì sắc đẹp, sự nổi tiếng và tài nấu nước xuất sắc. Điều này khiến Oba, một tiểu nữ thần sông và là người vợ khác của Shango ghen tị. Tương truyền sự đố kị giữa hai nữ thần là nguyên nhân khiến những con sông xuất hiện những vũng nước xoáy dữ dội.

Trong một câu chuyện khác của Yoruba, Oshun được miêu tả là nữ thần không chỉ ban sự sống mà còn lấy đi nó. Khi tức giận, Oshun có thể làm ngập Trái đất hoặc phá hủy mùa màng bằng cách giữ lại nguồn nước của cô, do đó gây ra hạn hán lớn. Trong một câu chuyện thần thoại, Oshun bị những người sùng đạo của mình làm cho nổi giận và trút mưa xuống, gần như làm ngập lụt thế giới. Tuy nhiên, một khi cô đã được xoa dịu, Oshun đã cứu Trái đất khỏi sự hủy diệt bằng cách gọi nước trở lại.

Truyền thống cho rằng sự tương tác đầu tiên giữa Oshun và con người diễn ra ở Osogbo (Oshogbo), Nigeria. Thành phố đó được coi là linh thiêng, và nó được cho là được bảo vệ dữ dội bởi nữ thần nước. Oshun được cho là đã cho phép những người đến sông của cô xây dựng thành phố và hứa sẽ cung cấp cho họ, bảo vệ họ và ban lời cầu nguyện của họ nếu họ tôn thờ cô ấy, thực hiện các lễ cúng bắt buộc, cầu nguyện và các nghi lễ khác. Từ cuộc gặp gỡ đầu tiên giữa người dân Osogbo và Oshun, lễ hội Oshun vẫn được người Yoruba thực hiện cho đến ngày nay.  Hàng năm những người sùng đạo Oshun và những người khác theo truyền thống tôn giáo Yoruba đến sông Oshun để tỏ lòng tôn kính, hiến tế và cầu xin nhiều thứ như của cải, con cái và sức khỏe tốt hơn. Mặc dù các orishas khác được tôn vinh trong lễ hội, nhưng đỉnh cao của lễ hội lại tập trung vào Oshun. Osogbo cũng là quê hương của Rừng thiêng Osun-Osogbo, một khu rừng có một số đền thờ và tác phẩm nghệ thuật để tôn vinh Oshun; nó đã được UNESCO công nhận Di sản thế giới năm 2005.

Oshun đặc biệt quan trọng đối với phụ nữ ở các nền văn hóa Tây Phi . Những người muốn có con và những người có thể bị vô sinh thường kêu gọi Oshun giúp đỡ, và cô ấy gắn liền với các khái niệm về nữ tính và sức mạnh của phụ nữ. Rộng rãi hơn, cô ấy được săn đón trong thời gian hạn hán hoặc nghèo đói nghiêm trọng. Với tác động của việc buôn bán nô lệ xuyên Đại Tây Dương và sự phân tán của văn hóa Yoruba , Oshun cũng là một nhân vật quan trọng bên ngoài châu Phi, nơi cô được biết đến với những cái tên khác, chẳng hạn như Oxum ở Brazil và Ochún ở Cuba.

Nguyễn Ngọc